افغانستان به عنوان کشوری غنی از منابع انرژی و معادن، توجه سرمایهگذاران منطقهای و بینالمللی را به خود جلب کرده است. منابع طبیعی این کشور، که در بخش انرژی خورشیدی، بادی و آبی ظرفیتهای قابل توجهی دارد، فرصتهای بزرگ اقتصادی برای منطقه ارائه میکند. از سوی دیگر، سکتور معادن افغانستان، که از ذخایر ارزشمندی مانند مس، لیتیم، انتیمونی و طلا برخوردار است، برای رشد اقتصادی امکانات بینظیری فراهم میکند. این همه در حالی است که کشور همچنان با چالشهای عمده در مسیر تأمین انرژی و خودکفایی اقتصادی مواجه است.
افغانستان در حال حاضر تنها ۲۰ درصد برق خود را از منابع داخلی تولید میکند، در حالیکه ۸۰ درصد باقیمانده را از کشورهای همسایه مانند ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ایران وارد میکند. این واردات، با وجود اهمیت آن برای رفع نیازهای کوتاهمدت، در درازمدت مانع رشد تولیدات داخلی و مشکلاتی برای استقلال اقتصادی ایجاد میکند.
مدیریت منابع موجود برای تولید انرژی خورشیدی، بادی و آبی میتواند نیازهای تولید داخلی را برآورده کند و انرژی اضافی را برای صادرات آماده سازد. برنامههای سرمایهگذاری در سطح ملی، بهویژه از طریق طرح پنجساله، میتواند به توسعه این سکتور کمک کند. علاوه بر این، در سکتور تولید انرژی به قراردادهای شفاف، معرفی تکنالوژیهای نوین و تشویق سرمایهگذاران منطقهای نیاز است.
افغانستان در بخش معادن مورد توجه سرمایهگذاران بینالمللی قرار گرفته است. در این سکتور، بهویژه در معادن طلا، لیتیم و انتیمونی، فرصتهای قابلتوجهی برای سرمایهگذاری وجود دارد. معدن طلای ولسوالی چاهآب ولایت تخار، که قرارداد آن به یک شرکت چینی سپرده شده است، بهعنوان یک نمونه موفق از سرمایهگذاری خصوصی و خارجی یاد میشود. در این معدن حدود ۳۵۰ میلیون دالر سرمایهگذاری شده و عملیات حفاری با سرعت جریان دارد.
طرحهای ایجاد لابراتوارهای بینالمللی برای توسعه معادن، مانند علاقهمندی هیئت تجاری عمان، میتواند نتایج مثبتی برای توسعه همکاری اقتصادی منطقهای در افغانستان داشته باشد. علاوه بر این، حمایت از تولیدات داخلی برای پروسس طلا و ایجاد کارخانههای جدید میتواند عواید کشور را افزایش دهد و به ایجاد فرصتهای کاری کمک کند.
سرمایهگذاری خصوصی برای پیشرفت اقتصادی افغانستان اهمیت بنیادی دارد. هرچند تا سال ۲۰۲۰ تلاشهایی برای بهبود محیط سرمایهگذاری با کمک بانک جهانی صورت گرفته بود، اما تغییرات سیاسی و اقتصادی اخیر موانعی بر سر راه سرمایهگذاری خصوصی و خارجی ایجاد کرده است. مشکلات در سیستم بانکی و تحریمهای بینالمللی باعث شده است که شرکتهای خارجی در بازار افغانستان سرمایهگذاری نکنند. در چنین شرایطی، تقویت سکتور خصوصی و بهبود محیط سرمایهگذاری داخلی بسیار ضروری است.
1. توسعه سکتور انرژی: تدوین قوانین شفاف و ساده برای سرمایهگذاری در بخش انرژی خورشیدی، بادی و آبی.
2. مدیریت معادن: مدیریت مؤثر عواید معادن و اطمینان از قراردادهای شفاف.
3. گسترش همکاریهای منطقهای: توسعه روابط اقتصادی با کشورهایی مانند قزاقستان و عمان و ایجاد سرمایهگذاریهای مشترک.
4. حمایت از سکتور خصوصی: تشویق سرمایهگذاران خصوصی و فراهمسازی تسهیلات برای تولیدات داخلی.
5. طرح خودکفایی اقتصادی: تدوین استراتیژی بلندمدت برای سکتور انرژی و معادن.
افغانستان کشوری با امکانات بزرگ اقتصادی در سکتور انرژی و معادن است. اگر برای سرمایهگذاری در این بخشها سیاستهای مناسب تدوین شود و مدیریت منابع بهصورت مؤثر انجام شود، کشور میتواند اهداف خودکفایی اقتصادی و همکاریهای منطقهای را تحقق بخشد. تولید انرژی و توسعه معادن نهتنها برای رفع نیازهای ملی بلکه برای برقراری ارتباط با بازارهای بینالمللی نیز گامی مهم محسوب میشود.