11 ساعتونه وړاندې
لیکوال: کامران نوري
ازبیکستان د افغانستان لپاره د سوداګرۍ او ترانسپورت په برخه کې یو له ستراتیژیکو شریکانو څخه دی. د ۲۰۲۴ زېږدیز کال په لومړیو لسو میاشتو کې د دواړو هېوادونو ترمنځ سوداګریزې اړیکې د پام وړ پرمختګ ښیي. د ازبیکستان دولتي راپورونه څرګندوي چې په دې موده کې افغانستان ته د دغه هېواد صادرات ۸۵۵.۹ میلیون ډالرو ته رسېدلي، پداسې حال کې چې له افغانستانه واردات یې ۲۸.۳ میلیون ډالره ارزښت لرلي دي.
د ازبیکستان د صادراتو شمېرې د افغانستان په بازار کې د دغه هېواد د حاکم رول څرګندوي. د صادراتو ډېرې برخې حبوبات، انرژي (سون توکي)، او صنعتي توکي جوړوي. په ځانګړي ډول، د سون توکو صادرات نه یوازې د افغانستان د انرژۍ اړتیاوې پوره کوي، بلکې د توکو د بیو په ټیټولو کې یې مثبت اغېز کړی.
د راپورونو له مخې، هره ورځ شاوخوا ۶۵۰ افغان بار وړونکي موټر د ازبیکستان بېلابېلو ښارونو ته تګ راتګ کوي. دا شمېرې د دواړو هېوادونو د ټرانسپورټي اړیکو د ثبات او د سوداګریز ټرانزیټ لپاره د ایجاد شویو اسانتیاوو څرګندونه کوي. دغه پراختیا د وارداتو او صادراتو په وخت او لګښت کې کموالی راوستی دی، چې په ټوله کې د توکو پر قیمتونو مستقیم اغېز لري.
که څه هم د افغانستان او ازبیکستان ترمنځ سوداګریزې اړیکې مخ پر ودې دي، خو د لا زیاتې ودې لپاره د زیربناوو ښهوالي ته اړتیا لیدل کېږي. د سوداګریزو وېزو د اسانتیاوو زیاتول، د ټرانسپورټي خنډونو کمول، او د ټرانزیټي لارې لا ښه کول د سوداګرو لپاره حیاتي ګامونه ګڼل کېږي.
ازبیکستان نه یوازې د افغانستان د سوداګرۍ لپاره مهم دی، بلکې په پانګونه کې هم رول لوبوي. د افغانستان د کانونو او پټرولیم له وزارت سره د ازبیکستان د یو میلیارد ډالرو تړون، چې د جوزجان ولایت په «طوطي میدان» کې د ګازو د اکتشاف او استخراج لپاره ترسره شوی، د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوږدمهاله اقتصادي همکارۍ ښکاره بیلګه ده.
د افغانستان او ازبیکستان ترمنځ سوداګریزې اړیکې د دواړو هېوادونو لپاره ستراتیژیک ارزښت لري. د ۸۵۵.۹ میلیون ډالرو په ارزښت د صادراتو شمېرې د ازبیکستان د تولیدي سکتور د ځواکمنتیا او د افغانستان د وارداتي اړتیاوو د پراخوالي څرګندونه کوي. په ورته وخت کې، د ټرانسپورټي اړیکو ښهوالی او د پانګونې نوې هوکړې د دې اړیکو د لا ودې لپاره زمینه برابروي. د دواړو هېوادونو لپاره اړینه ده چې د زیربناوو، سوداګریزو اسانتیاوو، او پالیسۍ په برخه کې ګډې هڅې وکړي ترڅو دا ستراتیژیکې اړیکې لا پسې غښتلې شي.