د ۱۴۰۳ لمریز کال په لومړیو اتو میاشتو کې افغانستان د سیمې له هېوادونو سره د ۸.۳۶۳ میلیارد ډالرو په ارزښت سوداګریزې راکړې ورکړې کړې دي، چې له دې منځه د صادراتو ارزښت ۱.۱۷۲ میلیارد ډالر او د وارداتو ارزښت ۷.۱۹۱ میلیارد ډالر دی.

د دغو شمېرو پر بنسټ، افغانستان لا هم په سوداګریزه برخه کې د وارداتو پر محوریت ولاړ اقتصاد لري. د ۷.۱۹۱ میلیارد ډالرو واردات په داسې حال کې ترسره شوي چې یوازې ۱.۱۷۲ میلیارد ډالر صادرات شوي دي، چې د سوداګري خالص توازن کسر په ډاګه کوي. دا وضعیت د افغانستان پر ځان‌بسياینې د هڅو پر وړاندې لویه ننګونه ګڼل کېږي.

د افغانستان د صادراتو اساسي توکي تازه او وچې مېوې، مالوچ، د انجې بوټي، سکاره او نور توکي بلل شوي دي. د دې توکو ډېری صادرات پاکستان، هند، ایران، متحده عربي امارات، ازبیکستان، قزاقستان، چین، ترکیې، عراق او تاجیکستان ته شوي دي.

له بل اړخه د افغانستان د وارداتو عمده برخې نفتي مواد، اوړه، وریجې، د موټرو پرزې، ماشينونه، د کتان ټوکر، اوبلن ګاز او سمنټ دي. دغه واردات د کورنیو اړتیاوو د پوره کولو لپاره د هېواد پر بهرنیو توکو د انحصار دوام څرګندوي.

افغانستان په اقتصادي لحاظ د صادراتو او وارداتو تر منځ د توازن رامنځته کولو لپاره اړ دی چې لاندې اقدامات تر نظر لاندې ونیسي:

1. د صادراتو د تنوع هڅونه: د کرنیزو محصولاتو او کانونو په شمول، د نويو تولیداتو لپاره نړیوال بازارونه پیدا کول.

2. سوداګریزو او ټرانزیټي هوکړو پراختیا: له سیمې سره د څو اړخیزو موافقو له لارې د سوداګرۍ او ټرانزیټ لپاره نویو اسانتیاوو برابرول.

3. د کورنیو تولیداتو پیاوړتیا: د کروندګرو ملاتړ او د صنعت او سوداګرۍ سکتور لپاره نوې اسانتیاوې رامنځته کول.

4. د وارداتو د مدیریت پالیسۍ: د هغو توکو لپاره چې د کورني تولید ظرفیت لري، د وارداتو محدودول او پر وارداتي توکو تعرفو لوړول.

افغانستان بایدد منځنۍ اسیا هېوادونو سره د کرنیزو محصولاتو لپاره بازارونه پراخ کړي. همدارنګه، د صادراتو لپاره د سړکونو او د سمندري ټرانزیټي لارو اسانتیاوو پراختیا ته اړتیا لري. د مسکو او قزاقستان بازارونو ته د لاسرسي لپاره میکانیزمونه جوړول باید د سوداګریزې پالیسي په لومړیتوبونو کې راشي.

د افغانستان د سیمه‌ ییزو هېوادونو سره د ۸.۳۶۳ میلیارد ډالرو سوداګریز ارزښت د دې هېواد لپاره یو مهم پرمختګ دی. خو د وارداتو لوړه کچه او د سوداګریز توازن کسر په ډاګه کوي چې د صادراتو د زیاتېدو او د کورني تولید د پیاوړتیا لپاره د سوداګریزې پالیسۍ بدلون او د اړوندو سکتورونو پراختیا اړینه ده.